پیشینه و مبانی نظری خودپنداره تحصیلی

خودپنداره تحصیلی خود مفاهیم و تعاریف خود : در سخنان روزمره کاربردی گسترده از ترکیباتی که با واژه خود همراه هستند دیده می‌شوند . اما بسیاری از این کاربردها با تعاریف روانشناسی ارتباطی ندارند . حدود هزار واژه ترکیبی با خود در ادبیات انگلیسی زبان ها وجود دارد که هر کدام معنای ظریفی از این واژه القا می نماید . اما در مباحث روانشناسی دو مفهوم کلی و جداگانه از خود مرتبا تکرار میشود و گاهی نیز اشتباها به جای هم به کار می‌روند . اول معنایی از خود به عنوان فاعل و عامل ، فردیت ، شخص ، موجود زنده یا به عنوان بخش خاص یا جنبه ای از وجود ( آیا هستی ) می باشد و دوم خود به عنوان فردی که به طریقی آشکار شده و برای خودش شناخته شده است ( خامسان 1374 ). در فرهنگنامه و واژه نامه های روانشناسی تعابیر مختلفی از مفهوم خود ارائه شده است که به بعضی از آنها اشاره می شود : خود یکی از وجوه غالب تجربه ی انسان ، احساس جبری وجود خویش است ، چیزی که فلاسفه به طور سنتی آن را مسئله ی هویت شخص یا خود نامیده اند ( پورافکاری 1380 ). خود فردی منحصر به فرد است که در مدت زمان معینی زیست می کند ، خود همان من است « من شخصیت » و حس هویت فرد است . ادراک اینکه فرد همان کسی است که هفته پیش یا سال قبل بوده است ( محسنی ، 1375 ). به نظر مید خود ، فردی کل مجموعه ادراک ها ، اعتقادات و احساسات مردم را درباره ی خودشان معرفی می کند ( شعاری نژاد ، 1375 ). تعاریف متفاوتی برای فرد از سوی نظریه پردازان و روانشناسان مختلف مطرح گردیده است . هر نظریه پردازی با توجه به دیدگاه های نظری ، خود را تعریف کرده است ، ازجمله به موارد زیر می توان اشاره نمود : یونگ ، خود را عامل عدول از پراکندگی و کثرت و وصول به وحدت و اعتدال آدمی ، نقطه مرکزی شخصیت می داند ( سیاسی 1376 ). مورفی : در تعریف مفهوم خود می گوید : خود عبارت از احساسات و ادراکاتی که هر کس از کل وجود خویش دارد ( سیاسی ، 1376 ). راجرز : خود یک جزء از اجزاء میدان پدیداری است ولی از آن میدان جدا شده و عبارت است از مجموعه ادراکات و ارزشیابی های آگاهانه من ( سیاسی ، 1376 ). آلپورت به جای استفاده از واژه « خود »، « خویشتن » را برگزیده که به نظر وی می تواند برخی از ابهامات را دفع نماید . برای تعریف واژه خویشتن ، صفت های ویژه اختصاصی و مناسب برای یک شخص خاص را در نظر می‌گیرد ، خویشتن متعلق و منحصر به فرد است و تمامی مسائل پویش های شخصی و مهم و خلاصه ی همه‌ی جنبه هایی که موجب یکتایی شخص می شود را در بر می گیرد . آلپورت خویشتن را منی که احساس مینم و می شناسم خوانده است